29-11-2013Podsumowanie europejskiego konwentu AHEC 2013

W Budapeszcie, pod koniec października 2013 r. odbył się Europejski Konwent AHEC. Tematem przewodnim wydarzenia była „Strategia na przyszłość dla amerykańskiego drewna liściastego”. Prezes AHEC, Dean Alanko, uroczyście rozpoczął konferencję zachęcając przedstawicieli branży do poszukiwania nowych rynków zbytu i zastosowań dla amerykańskiego drewna liściastego.

Amerykańskie drewno liściaste – perspektywa globalna

Rekordowe wyniki eksportu amerykańskiego drewna liściastego do Chin

W wyniku światowego kryzysu gospodarczego amerykański przemysł drewna liściastego przeszedł znaczne zmiany, czego wyrazem jest zmniejszenie liczby tartaków o 40% i znaczny spadek produkcji. Obecnie zarówno amerykański rynek krajowy, jak i eksportowy, powoli wracają do normy. Dzięki olbrzymiemu zapotrzebowaniu na amerykańskie drewno liściaste w Chinach, producenci nie narzekają na brak zamówień – eksport tego surowca na rynek chiński w latach 2009-2012 wzrósł łącznie o 192% i prognozowany jest jego dalszy wzrost.

Stopniowa poprawa eksportu amerykańskiego drewna liściastego do Europy

Pomimo problemów europejskiej gospodarki i ogromnego ożywienia na rynku chińskim, Mike Snow, dyrektor wykonawczy AHEC, podkreślił, że Europa nadal pozostaje bardzo ważnym rynkiem zbytu dla amerykańskiego drewna liściastego: „Niemal połowa z listy 10 największych importerów naszego surowca to kraje europejskie – Włochy, Niemcy, Wielka Brytania, Belgia i Holandia. Są to dla nas kluczowe rynki, na których w dalszym ciągu będziemy koncentrować naszą uwagę”. Eksport amerykańskiej tarcicy liściastej do Europy w pierwszej połowie 2013 roku wyniósł 178 000 m3, co stanowi 4% spadek w stosunku do analogicznego okresu w roku ubiegłym.

Z kolei wartość eksportu wyniosła 128,8 miliona USD, co stanowi spadek o 3% rok do roku. Jest on spowodowany głównie zmniejszeniem eksportu do Niemiec w pierwszym kwartale 2013 roku. Mimo to Mike Snow optymistycznie zauważył, że eksport do Wielkiej Brytanii nadal utrzymuje się na wysokim poziomie, a sytuacja we Francji, Włoszech, Hiszpanii, Portugalii i Grecji także stopniowo się poprawia.

Trwający od 2008 roku kryzys gospodarczy nie wpłynął na zmniejszenie udziału amerykańskiego drewna liściastego w rynku europejskim, podczas gdy egzotyczne gatunki, takie jak drewno brazylijskie czy malezyjskie, odnotowały straty w ciągu ostatnich kilku lat.

Przedstawiciele branży amerykańskiego drewna liściastego obecni na Europejskim Konwencie AHEC byli zaniepokojeni przede wszystkim poziomem podaży surowca. Mike Snow wyjaśnił: „Podaż jest dla nas obecnie dużo ważniejszą kwestią niż popyt. Na ograniczenie produkcji tarcicy miało wpływ wiele czynników, między innymi zamknięcie dużej liczby tartaków w ciągu ostatnich kilku lat, brak drwali i kierowców ciężarówek, trudności w uzyskaniu źródeł finansowania dla tartaków i firm zajmujących się wycinką drzew, a także sprzedaż drewna na rynki przemysłowe, które zapewniają wcześniejsze płatności. Jednocześnie obecnie coraz więcej amerykańskiej tarcicy liściastej trafia na inne rynki światowe, w szczególności na rynek chiński”.

Twarde dowody na prośrodowiskowy charakter amerykańskiego drewna liściastego – Profile Środowiskowe Amerykańskiego Drewna Liściastego

Amerykański przemysł drzewny posiada rzetelne i wiarygodne dane pozwalające stwierdzić, że amerykańskie drewno liściaste to surowiec legalny i przyjazny środowisku. Na Konwencie AHEC w Budapeszcie odbyła się prezentacja na temat certyfikacji produktów drzewnych, podczas której prelegenci doszli do wniosku, że systemy certyfikacji powinny opierać się na wynikach badań naukowych. Wyrazili także swoje zaniepokojenie faktem, że niektórzy odbiorcy wciąż ufają jedynie drewnu z certyfikatem FSC, który jest oparty na systemie niepowiązanym z badaniami naukowymi.

Strategią AHEC w tym zakresie jest zapewnianie danych naukowych, które potwierdzają prośrodowiskowy charakter amerykańskiego drewna liściastego, a także informowanie o nim wszystkich ogniw łańcucha dostaw, począwszy od importerów, producentów i architektów po konsumentów. Stąd pomysł na stworzenie Profili Środowiskowych Amerykańskiego Drewna Liściastego (American Hardwood Environmental Profiles – AHEP), pionierskiej inicjatywy AHEC. Struktura i treść AHEP spełnia wymogi rozporządzenia EUTR. W dokumencie zawarte są informacje o wpływie konkretnego gatunku amerykańskiego drewna liściastego, w tym jego transportu, na środowisko. Ponadto znajdują się w nim dane zgromadzone w wyniku badania Oceny Cyklu Życia dla amerykańskiego drewna liściastego, a także informacje z innych rzetelnych źródeł, potwierdzające legalność i prośrodowiskowy charakter tarcicy i fornirów z amerykańskiego drewna liściastego.

Wpływ rozporządzenia EUTR na handel drewnem

Powszechnie przewidywano, że rozporządzenie EUTR, regulujące handel drewnem na terenie Unii Europejskiej, może doprowadzić do bardzo gwałtownego zmniejszenia importu drewna z krajów tzw. wysokiego ryzyka z punktu widzenia legalności surowca (szczególnie z krajów tropikalnych), albo z krajów o złożonych łańcuchach dostaw, takich jak Chiny. Sytuacja taka jednak nie miała miejsca. Rupert Oliver z organizacji Forest Industries Intelligence przeanalizował dane dotyczące handlu drewnem liściastym na terenie Unii Europejskiej i nie zaobserwował szczególnej różnicy w tendencjach na rynku przed i po wprowadzeniu w życie rozporządzenia EUTR w marcu 2013 roku. Fakt, że import egzotycznych gatunków drewna do krajów Unii Europejskiej w tym roku nieustannie spadał, nie miał bezpośredniego związku z wprowadzeniem rozporządzenia EUTR, lecz był wynikiem tendencji, którą można było zaobserwować dużo wcześniej.

Brak gwałtownej zmiany w handlu drewnem liściastym po wejściu rozporządzenia EUTR w życie nie powinien dziwić, biorąc pod uwagę duże opóźnienia w publikacji informacji o rozporządzeniu, zatwierdzeniu Organizacji Monitorujących przez Unię Europejską, a także we wdrożeniu rozporządzenia w poszczególnych krajach unijnych. Jednakże Rupert Oliver podkreślił: „Byłoby przedwczesną konkluzją twierdzić, że EUTR jest nieistotnym rozporządzeniem. Pojawiają się już informacje o inspekcjach organów odpowiedzialnych za wdrożenie EUTR i raporty z pierwszych interwencji. Rośnie presja na kraje członkowskie, aby coraz skuteczniej egzekwowały to rozporządzenie”.

Drewno klejone technologią warstwową – nowe możliwości zastosowań w sektorze budowlanym

Mimo że w sektorze budowlanym w Europie nastąpił długotrwały spadek aktywności od 2008 roku, obserwuje się wzrost zastosowania drewna w tej branży. Andrew Lawrence z firmy inżynieryjnej Arup zauważył, że „ludzie zaczynają postrzegać drewno jako przyjazny człowiekowi materiał, który ponadto jest łatwy w obróbce”.

W ostatnich latach w sektorze budowlanym wzrosło zainteresowanie drewnem modyfikowanym. Jednym z jego przejawów jest zastosowanie drewna klejonego technologią warstwową (cross-laminated timber – CLT), z którego powstała instalacja „Endless Stair” – wspólny projekt AHEC, Arup i studio dRMM Architects na tegoroczny Festiwal Designu w Londynie. Panele z drewna liściastego klejonego technologią warstwową ukazują ogromny potencjał tulipanowca amerykańskiego, którego stosunek wytrzymałości do wagi jest bardzo wysoki. Gęstość tulipanowca jest zbliżona do gęstości typowego drewna iglastego, ale cechuje go 3 razy większa wytrzymałość na ściskanie prostopadłe do włókien, oraz 3 razy większa odporność na zgniatanie w porównaniu z drewnem iglastym. Potwierdziły to badania przeprowadzone na Trento University.

Panele CLT, które posłużyły do wykonania konstrukcji „Endless Stair”, zostały wykonane z drewna niższej klasy, zwanego “number two common” według klasyfikacji tarcicy amerykańskiej NHLA. Pozwoliło to znacznie zoptymalizować koszty. Na Konwencie AHEC Chad Cole z firmy Imola Legno, która wykonała panele CLT na potrzeby „Endless Stair”, stwierdził: „Zazwyczaj pracujemy z drewnem wyższych klas, więc zastosowanie surowca o niższej klasie było dla nas ciekawym doświadczeniem. Mogliśmy się przekonać, w jaki sposób z takiego drewna można uzyskać produkt wysokiej jakości. Co ważne, w procesie produkcji udało się nam zminimalizować ilość odpadów”.

Ogromny potencjał drewna modyfikowanego termicznie

Ponieważ przedstawiciele branży stawiają sobie za cel zwiększenie sprzedaży amerykańskiego drewna liściastego, AHEC nieustannie poszukuje nowych rynków i zastosowań dla tego surowca. Neil Summers z firmy Timber Dimension i dr Wolfram Scheifing z IHD Technical Institute zaprezentowali podczas Konwentu technologię termicznej modyfikacji drewna, która pozwala na zwiększenie jego wytrzymałości. Dzięki temu drewno to zdobywa coraz większą popularność i znajduje zastosowanie w stolarce zewnętrznej, produkcji okładzin, okien i tarasów. Niewątpliwą zaletą drewna modyfikowanego termicznie jest fakt, że nie zawiera ono chemikaliów, pozwala zatuszować jakiekolwiek przebarwienia drewna, eliminuje konieczność zastosowania elementów złącznych ze stali nierdzewnej, a także doskonale poddaje się obróbce i ma wysokie parametry cieplne. Drewno to pozwala także ujednolicić kolor deski, dzięki czemu nie są widoczne różnice kolorystyczne pomiędzy bielem a twardzielą.

Drewno modyfikowane termicznie ma przed sobą ogromne możliwości na rynku produkcji okien. W latach siedemdziesiątych aż 90% okien wykonywano z drewna. Stwarza to dużą możliwość przywrócenia tego surowca na rynek stolarki okiennej. Do produkcji okien wymagany jest materiał o wskaźniku wytrzymałości na poziomie 2-3, dzięki czemu drewno nie musi być modyfikowane termicznie w najwyższej temperaturze. Dr Wolfram Scheiding potwierdził, że w Niemczech już używa się takiego drewna do produkcji okien, ponieważ dzięki niemu izolacja cieplna zwiększa się aż o 10%.

W ostatnim czasie AHEC zlecił wykonanie testów wytrzymałości drewna modyfikowanego termicznie włoskiej firmie CATAS. Proces testowania polegał na poddawaniu drewna działaniu kilkunastu różnych grzybów przez okres 4 miesięcy, po którym waga drewna była porównywana z wagą sprzed testów, co pozwoliło określić jego wytrzymałość. Bardzo dobrą informacją jest to, że amerykańskie drewno liściaste modyfikowane termicznie uzyskało najwyższy wynik wytrzymałości  - ‘1’.

fot. AHEC